Tiroid nodülleri, tiroid içinde gelişen yuvarlak ya da elips şekilli yumrulardır. Toplumda oldukça sık rastlanırlar; 50 yaşın üzerindeki bireylerin neredeyse yarısında ultrason incelemesinde nodüller görülebilir. Tiroid nodülleri kadınlarda erkeklere oranla 4 kat daha fazla görülürler.

 

Kaç çeşit nodül vardır?

 

Tiroid nodülleri hormon salgılama derecelerine göre sıcak, ılık ve soğuk olarak üçe ayrılırlar. Sıcak nodüller normal tiroid dokusuna göre daha fazla, ılık nodüller normal tiroid dokusu kadar, soğuk nodüller ise normal tiroid dokusundan daha az hormon salgılarlar. Ilık ve soğuk nodüller kanda hormon seviyesinde bir değişikliğe yol açmazlar, ancak sıcak nodüller hipertiroidi adı verilen bir klinik tabloya neden olurlar. Bir tiroid nodülünün hormon salgılama derecesi tiroid sintigrafisi ile anlaşılır. Sintigrafide sıcak nodüller çok koyu, ılık nodüller normal, soğuk nodüller ise açık renk olarak görülürler. Sintigrafi, genellikle kanda tiroid hormonları yüksek bulunan hastalarda, tiroidde hangi nodülün aşırı hormon ürettiğini anlamak için yapılır.

 

Nasıl teşhis edilirler?

 

Tiroid nodüllerinin %90 dan fazlası iyi huyludur, ancak %5-10 arasında da kötü huylu (kanser) olabilirler. Tiroid nodülleri genellikle tiroid ultrasonografisi ile saptanırlar. Tiroid ultrasonografisi, tiroid bezini ve nodülleri en iyi görüntüleyen yöntemdir. Tiroid ultrasonu sadece nodülleri göstermekle kalmaz, aynı zamanda onların kanser olma olasılığı konusunda da fikir verir. Genel olarak, düzensiz kenarlı, siyah renkli, kanlanması fazla ve kireçlenme alanları içeren nodüllerin kanser olma ihtimali daha fazladır. Tiroid ultrasonunda bir nodülde bu özellikler ne kadar fazlaysa o nodülün kanser olma ihtimali de o kadar yüksektir.

 

Tiroid bezinde saptanan bir nodülün iyi huylu mu yoksa kanser mi olduğunu anlamanın en basit ve güvenilir yolu ince iğne aspirasyon biyopsisi (İİAB) yapılmasıdır. Girişimsel radyologlar tarafından lokal anestezi altında, ultrason kılavuzluğunda yapılan ve sadece birkaç dakika süren bu ağrısız işlemde, nodüle çok ince bir iğne ile girilerek enjektöre vakum uygulanır ve dokudan hücreler alınır. Daha sonra bu hücreler camlara yayılır ve patoloji tarafından incelenir.

 

Video: Tiroid nodülüne İİAB nasıl yapılır?

 

İİAB incelemesinde 3 çeşit sonuç çıkabilir: Nodül kanser olabilir, iyi huylu olabilir ya da sonuç şüpheli gelebilir. İİAB incelemesinde nodül kanser çıkarsa tiroidin bir kısmı ya da tamamı ameliyatla alınır. Daha sonra da, kalan hücreleri yok etmek için radyoaktif iyot tedavisi yapılabilir.

 

İyi huylu nodüller nasıl tedavi edilmelidir?

 

İİAB’ de nodül iyi huylu çıkarsa, nodülün büyüyüp büyümediği ve hastada şikayet yaratıp yaratmadığına bakılır. Hasta şikayetleri kozmetik olabildiği gibi, yutma güçlüğü, nefes darlığı, ses değişmesi ve boyun ağrısı gibi fonksiyonel şikayetler de olabilir. Nodül, hormon salgılayan (sıcak) bir nodülse, çarpıntı, sinirlilik el titremesi, uykusuzluk, terleme gibi bulgular da tabloya eklenebilir (hipertiroidi). Tiroid nodülü, hastada hiçbir şikayet yaratmıyorsa ve ultrason kontrollerinde büyümüyorsa tedavi gerekmez, sadece takip yeterlidir. Ancak, iyi huylu nodül belli bir çapın üstündeyse, şikayet yaratıyorsa ya da büyüme gösteriyorsa genellikle tedavi uygulanır. Tedavide klasik yöntem, tiroid bezinin bir kısmının ya da tamamının cerrahi olarak alınmasıdır. Ancak cerrahi operasyonun bazı risklerinin olması, boyunda kalıcı bir kesi izi bırakması ve hastanın bazı durumlarda ömür boyu ilaç kullanma zorunluluğu, ve tüm bunların iyi huylu bir nodül için yapılması günümüzde artık kabul gören bir yaklaşım değildir. İyi huylu nodüllerin tedavisinde, perkütan ablasyon yöntemi cerrahi operasyona iyi bir alternatiftir ve son 10 yılda tüm dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yöntemde, lokal anestezi ve ultrason rehberliğinde nodüle çeşitli iğnelerle girilir ve nodül alkol enjeksiyonuyla (kimyasal ablasyon) ya da lazer, radyofrekans veya mikrodalga enerjisiyle ısıtılarak (termal ablasyon) tahrip edilir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

​

 

 

​

​

​

 

Alkol ablasyonu kistik (sıvı içeren) nodüllerde ilk seçilecek tedavidir, ancak deneyimli ellerde solid nodüllerde de son derece başarılıdır. Termal ablasyon yöntemleri dokuyu 80-100 derece arasında ısıtarak etki gösterirler ve daha çok solid nodüllerde tercih edilirler. Bu amaçla ilk kullanılan yöntem lazerdir, radyofrekans ve mikrodalga da son yıllarda oldukça yaygınlaşmıştır. Bu yöntemlerin her birinin diğerine bazı üstünlükleri ve dezavantajları bulunmaktadır, ancak genel olarak tiroid nodüllerinin ablasyonunda başarı oranlarının çok farklı olmadığı düşünülmektedir. Bir tiroid nodülünde ablasyon için hangi yöntemin seçileceğine, nodülün büyüklüğü, kistik-solid yapısı, yerleşimi ve hastanın beklentilerine göre, işlemi yapacak olan hekim karar vermelidir. Hangi yöntem seçilirse seçilsin, perkütan ablasyonun lokal anestezi ile bir iğne deliğinden ağrısız olarak yapılabilmesi, riskinin çok düşük olması ve hastanın aynı gün normal hayata dönebilmesi gibi çok önemli avantajları vardır. Bu nedenle, iyi huylu tiroid nodüllerinde tedavi uygulanacaksa, ilk seçilecek yöntem perkütan ablasyon olmalı, cerrahi operasyon ise perkütan ablasyonla başarı sağlanamayan ya da perkütan ablasyona uygun olmayan hastalarda düşünülmelidir.

 

Video: Tiroid nodülüne perkütan ablasyon nasıl yapılır?

 

Embolizasyon: Büyük tiroid nodüllerinde önemli bir seçenek:

Tiroid nodüllerinin çoğu perkütan ablasyon yöntemiyle kolayca tedavi edilebilir. Ancak nodül büyüklüğü arttıkça perkütan ablasyonun etkinliği azalmaktadır. Bu konuda kesin bir üst sınır olmamakla beraber, 6cm ve üzerindeki solid tiroid nodüllerinde perkütan ablasyondan sonra genel olarak yeterli küçülme elde edilememektedir. Bu tür nodüllerde, embolizasyon işlemi son derece etkili olabilir.

​

Embolizasyon tedavisi, anjiografi yöntemiyle kasık atardamarından girilerek büyük nodülü besleyen damarların minik tanecikler enjekte edilerek tıkanmasına dayanır. Damarları tıkanan ve kansız kalan nodül canlılığını kaybeder ve birkaç ay içinde bariz olarak küçülür. Boyun bölgesine hiç dokunmadan kasıktan lokal anesteziyle yapılan ve yaklaşık yarım saat kadar süren bu işlemden sonra hasta bir gün hastanede kalır ve ertesi gün evine ve normal yaşamına dönebilir.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Video: Embolizasyon işlemini nasıl yapıyoruz?

​

İnce iğne biyopsisinde şüpheli sonuç çıkarsa ne yapılmalıdır?

 

İİAB’da çıkabilecek üçüncü sonuç nodülün kanser açısından şüpheli gelmesidir. Bu, hem hasta hem de doktor için tedirgin edici bir durumdur. Bu nedenle, İİAB sonucu şüpheli gelen hastalarda, kanser korkusuyla genellikle operasyon yapılarak tiroidin bir kısmı ya da tamamı alınmaktadır. Ancak, bu tür hastaların patoloji sonuçları incelendiğinde, hastaların neredeyse %80’ inde aslında kanser olmadığı, dolayısıyla hastaların çoğunun gereksiz yere ameliyat olduğu anlaşılabilir. Oysa bu tür hastalarda trukat yöntemiyle yapılacak ikinci bir iğne biyopsisi ile büyük oranda kesin tanı konabilir ve gereksiz ameliyatlar önlenebilir. Bunun nedeni, trukat biyopsi ile İİAB’e göre dokudan daha büyük parçaların alınabilmesi ve patolojinin daha kesin tanı koyabilmesidir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda, ilk İİAB de şüpheli sonuç gelen hastalarda, trukat biyopsi ile yaklaşık %80-90 oranında kesin tanı konabildiği gösterilmiştir. Bu nedenle, bu tür hastalarda öncelikle trukat biyopsi yapılmalı, eğer trukat biyopside de kesin sonuç alınamazsa o zaman cerrahi operasyon düşünülmelidir.